Respondenci podkreślali, że Kościół jest potrzebny do zbawienia. W nim mieszka i przez niego działa Bóg. Kościół tworzą ochrzczeni i każdy z nich jest wezwany do dawania świadectwa wiary. Z wiary w Kościół wynika troska o niego oraz posłuszeństwo jego pasterzom. Z drugiej strony zauważono, iż Kościół w wielu środowiskach nie jest postrzegany jako wspólnota ludzi wierzących, zgromadzonych wokół Chrystusa. Wielu ochrzczonych nie ma świadomości, czym jest Kościół, jaka jest jego natura i misja. Najczęściej jest on traktowany jako punkt usługowy. Postrzegany w oderwaniu od wspólnoty gromadzącej się na słuchaniu słowa Bożego i celebrowaniu liturgii. Kościół wielu kojarzy się jedynie z miejscem kultu i praktyk religijnych. Przyczyną traktowania go jako „instytucji świadczącej usługi religijne” jest to, że wiara ludzi ochrzczonych jest powierzchowna, a udział w życiu parafialnym ogranicza się zwykle do uczestniczenia w niedzielnej Eucharystii. Zniechęcać do Kościoła może też to, że inna jest postawa wiernych podczas zgromadzenia liturgicznego, a inna w życiu codziennym. Niska jest świadomość działania Boga w Kościele i przez Kościół. Najczęściej utożsamiany jest on z hierarchią. Brakuje świadomości, że Kościół to nie tylko duchowni i osoby konsekrowane, ale także wierni świeccy. Coraz częściej zauważalne jest podejście utylitarne do Kościoła: „ja muszę się w nim rozwijać, zaspokoić moje potrzeby duchowe, znaleźć wsparcie”. Przez to nie odkrywa się Kościoła jako wspólnoty wiary. W związku z tym członkowie zespołów synodalnych postulują ożywienie parafii przez rekolekcje i spotkania formacyjne; pogłębianie więzi wspólnotowej w parafii; wprowadzenie katechez objaśniających nauczanie Kościoła, przybliżających treści zawarte w Piśmie Świętym; wyjaśnianie przy różnych okazjach (m.in. podczas przygotowania do sakramentów) posłannictwa wiernych świeckich w Kościele.
Formacja wiary
Uczestnicy zespołów synodalnych zwrócili uwagę, że wiara jest łaską, którą należy rozwijać przez: ciągłą formację wiary i włączenie się we wspólnoty, ruchy, stowarzyszenia kościelne; przeżywanie roku liturgicznego jako drogę formacji; czynny udział w Eucharystii; świadectwo codziennego życia, rozmowy o wierze i popieranie słów czynami; adorację Najświętszego Sakramentu prowadzoną przez różne grupy parafialne; medytację biblijną i lekturę Katechizmu Kościoła Katolickiego (indywidualnie i we wspólnocie); czytanie prasy i lektury religijnej, gdzie znajdują się świadectwa innych mówiące o ich wierze; czynny udział w życiu Kościoła; czynny udział w celebracjach Słowa Bożego w parafii; rekolekcje w ciągu roku.
Respondenci przyznają, że możliwości formacji jest wiele, ale ludzie nie chcą z nich skorzystać. Jednym z rozwiązań może być indywidualne zaproszenie na katechezy i spotkania formacyjne. W celu pogłębienia wiary dzisiejszych katolików potrzeba: świadectw dawanych przez parafian i zaproszonych gości; katechez prowadzonych przez osoby dorosłe i świeckie; krótkich homilii na Eucharystii w dni powszednie; formacji człowieka, aby myślał po chrześcijańsku i wpływał na środowisko, w którym żyje.
Podkreślano, że wielu wiernych nie potrafi właściwie korzystać z mocy sakramentów. Dlatego należy przygotować ludzi do korzystania z nich, aby umieli się odnaleźć we wspólnocie Kościoła i byli doprowadzeni do osobistego spotkania z Chrystusem. Świadome przyjęcie chrztu i jego konsekwencji wpływa na dalsze życie człowieka oraz kształtuje jego wiarę.
Respondenci zauważyli, że różnie są traktowane spotkania formacyjne pomagające przygotować się do przyjęcia sakramentów. Z jednej strony dostrzega się pozytywne skutki katechez dla rodziców i chrzestnych, przygotowania narzeczonych, katechezy programu „Chrzest w życiu i misji Kościoła”, które wprowadzają w biblijną historię zbawienia i pomagają żyć słowem Bożym na co dzień. Z drugiej zaś – katechezy przygotowujące do sakramentu chrztu traktowane są przez niektórych jako przymus i konieczny wymóg. Stąd rodzi się potrzeba homilii dostosowanych do wieku słuchających: dzieci, młodzieży, dorosłych, krótkich katechez katechizmowych lub liturgicznych przed niedzielną Eucharystią, prowadzenia katechez w formie warsztatów; odpowiednich zapisów w podręcznikach do katechez tłumaczących symbolikę znaków liturgicznych; przygotowania całej rodziny, by jej członkowie towarzyszyli przygotowującym się do I Komunii św., bierzmowania i małżeństwa; formacji wszystkich zaangażowanych w przygotowanie: rodziny, świadków, kandydata do sakramentu, katechetów, księży; świadectwa o mocy sakramentów przez wierzących.
Zabiegać o jedność
W odpowiedzi na pytanie dołączone do katechezy synodalnej: „Czy nauka Kościoła uważana jest dziś za prawdę i przyjmowana jest przez jego członków w sposób wiążący? Co bywa często odrzucane z nauki Kościoła? Jak myślisz, dlaczego?”, członkowie zespołów synodalnych podkreślili, że nauka Kościoła przez wielu ochrzczonych traktowana jest wybiórczo. Jest to spowodowane relatywizmem i sekularyzmem. Mimo to Kościół powinien być jednomyślny i nieugięty w swoich zasadach. Najczęściej odrzucane z nauczania Kościoła są prawdy dotyczące wierności małżeńskiej, szacunku do życia, etyki seksualnej, wstrzemięźliwości przedmałżeńskiej, poszanowania dnia Pańskiego, problematyki „in vitro”, antykoncepcji, konsumpcyjnego trybu życia. Wobec tego – zdaniem respondentów – potrzeba tłumaczenia, dlaczego stanowisko Kościoła odnośnie danej kwestii jest takie, a nie inne, fachowej interpretacji i wyjaśnień trudnych dokumentów Kościoła przez kompetentne osoby.
Na pytanie: „Jakie zadania stojące aktualnie przed Kościołem siedleckim należy uznać za najważniejsze?”, pojawiły się następujące odpowiedzi: „być przy ludziach, którzy przeżywają kryzys wiary”, „formować dojrzałych chrześcijan”, „zabiegać o jedność w Kościele”, „budzić świadomość, że Kościół to Lud Boży, żyjący w Chrystusie”, „prowadzić na większą skalę ewangelizację wśród młodzieży i dorosłych”, „umacniać w wierze rodziny”, „wprowadzić katechumenat pochrzcielny”, „troszczyć się o ewangelizacyjny profil Katolickiego Radia Podlasie i Echa Katolickiego”, „modlić się o powołania kapłańskie i zakonne”, „w parafiach zakładać wspólnoty, w których można pogłębić wiarę”.
Wezwani do głoszenia Ewangelii
Do największych przeszkód, na jakie napotyka głoszenie Ewangelii na terenie naszych parafii zaliczono: brak inicjacji do słuchania słowa Bożego, słabą znajomość Pisma św. i biblijnej historii zbawienia (słowo Boże dla wielu ludzi nie jest słowem życia), zobojętnienie religijne, negatywny wpływ telewizji, internetu, prasy brukowej na mentalność wielu katolików, strach przed utratą swojej pozycji w oczach innych, wstyd przed publicznym wyznawaniem wiary, opór ze strony ludzi, którzy nie chcą, by Kościół ingerował w ich życie, marginalizację wiary i brak pogłębionego życia duchowego, przesadne koncentrowanie się na wymiarze materialnym życia, osłabienie więzi międzyludzkich, brak autentyczności i jedności w Kościele.
Uczestnicy zespołów synodalnych zauważyli, że do głoszenia Ewangelii wezwani są wszyscy ochrzczeni. Szczególne znaczenie ma świadectwo wiary we własnym środowisku. Nawracanie innych należy zacząć od samego siebie. Przekaz wiary trzeba rozpocząć od własnej rodziny, potem nieść ją do swego otoczenia. Zdaniem respondentów duszpasterze powinni wychodzić do ludzi ze słowem Bożym i rozmawiać o wierze, nie ograniczając swojej posługi tylko do terenu kościoła i kancelarii parafialnej. Prezbiterzy, którzy żyją Ewangelią, stają się autentycznymi przewodnikami dla innych. Wezwani do ewangelizacji są także ludzie świeccy, którzy żyją i pracują w danym środowisku życia. Wciąż funkcjonuje stereotyp, że przekaz wiary to zadanie osób duchownych. Potrzeba świadomości, że do tej misji powołani są także świeccy. Należy kształtować mentalność ewangelizacyjną w grupach i wspólnotach parafialnych, angażować i ożywiać działające w parafii koła różańcowe jako „przyczółki” ewangelizacji, zakładać wspólnoty formacyjne dorosłych i młodzieży, zadbać o jak najlepszy przekaz treści w czasie sprawowania Eucharystii przez lektorów, psałterzystów i komentatorów.
Zespoły synodalne powinny powstać w każdej parafii. Pracują one według jednolitego schematu: 1) Niedzielna Eucharystia synodalna z wykorzystaniem materiałów nadesłanych z sekretariatu. Powinni uczestniczyć w niej członkowie wszystkich zespołów istniejących w parafii, angażując się czynnie w przygotowanie liturgii; 2) Celebracja słowa Bożego w tygodniu następującym po Eucharystii synodalnej z wykorzystaniem materiałów nadesłanych z sekretariatu; 3) Katecheza synodalna. Po niej członkowie zespołów podejmują dyskusję i odpowiadają na pytania dołączone do katechezy, a sekretarz zespołu z przebiegu spotkania sporządza protokół, a zwięźle ujętą konkluzję – z informacją o dacie spotkania i liczbie uczestników – przesyła drogą elektroniczną do sekretariatu synodu.